News
News
Uluslararası Okuryazarlık Günü, halka okuryazarlığın önemini hatırlatmak için her yıl 8 Eylül’de dünya çapında kutlanıyor
8 Eylül Dünya Okuma Yazma Günü, okuma yazma istatistiklerinin yeniden gün yüzüne çıkmasına vesile oldu. TÜİK’in güncel verilerine dayanılarak oluşturulan istatistiklere göre, okuma yazma bilen insanların oranının yüzde 99,0 oranla kaydedildiği Antalya yine ana gündem maddesi oldu.
İngilizce “United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization” kelimelerinin baş harfleri alınarak oluşturulmuş ve dilimizde “Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Kurumu” biçiminde karşılanan UNESCO tarafından ilk kez 8 Eylül 1967’de kutlanılmasına karar verilen Dünya Okuma Yazma Günü her sene kutlanmaya devam ediliyor. Bireylerin ve toplumların okuryazarlığının öneminin vurgulanması ve konuyla ilgili sorunlar hakkında farkındalık yaratılması amacıyla çeşitli faaliyetlerin düzenlendiği 8 Eylül Dünya Okuma Yazma Günü, dünya genelinde ve ülkeler bazında güncel okuma-yazma oranlarını da akıllara getiriyor.
GÖZLER ULUSAL EĞİTİM İSTATİSTİKLERİ VERİ TABANI’NDA
Ulusal Eğitim İstatistikleri Veri Tabanı (UEİVT), Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) çalışmaları sırasında kişilerden alınan eğitim bilgileri ile idari kayıtlardan elde edilen bilgilerin birleştirilmesiyle 2008 yılında oluşturuldu. UEİVT kullanılarak ADNKS’de yer alan 6 yaş ve üzerindeki Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının eğitim durumları yerleşim yeri, cinsiyet ve yaşa göre hesaplandı.
ORTALAMA EĞİTİM SÜRESİNE GENEL BİR BAKIŞ
Bununla birlikte, uluslararası büyük bir öneme sahip olan ‘ortalama eğitim süresi’ göstergesi, 2011-2022 yılları için resmi istatistik olarak sunuldu. Ortalama eğitim süresi, 25 yaş ve üzeri nüfusun hâlihazırda almış olduğu eğitim süresinin ortalamasını gösterdi. Ortalama eğitim süresi, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından hesaplanan İnsani Gelişme Endeksi (HDI), Cinsiyet Gelişme Endeksi ve Çok Boyutlu Yoksulluk Endeksi gibi çalışmalarda kullanıldığı ifade edildi.
YÜKSEKÖĞRETİM MEZUNLARININ ORANI YÜZDE 23,9
25 yaş ve üzerindeki ön lisans, lisans, yüksek lisans ve doktora mezunlarının 25 yaş ve üzeri toplam nüfus içindeki oranı 2008 yılında yüzde 9,8 iken, 2022 yılında bu oran yüzde 23,9 olduğu ifade edildi. Söz konusu yaş grubu içindeki ilkokul ve üzeri eğitim seviyelerinden mezun olanların oranı ise 2008 yılında yüzde 81,1 iken, 2022 yılında bu oran yüzde 92,5 olarak gerçekleştiği belirlendi.
ORTALAMA EĞİTİM SÜRESİ 2022 YILINDA 9,2 YIL
25 yaş ve üzeri nüfusun aldığı ortalama eğitim süresi 2011 yılında 7,3 yıl iken, 2022 yılında yüzde 26 artış göstererek 9,2 yıl olarak açıklandı. Ortalama eğitim süresi 2022 yılı için kadınlarda 8,5 yıl, erkeklerde 10,0 yıl olarak gerçekleşti. Kadınların ortalama eğitim süresinin, erkeklerin ortalama eğitim süresine oranını ifade eden ‘cinsiyet oranı’ 2011 yılında 0,78 iken, bu oran her yıl artış göstererek 2022 yılında 0,84 olarak kayıtlara geçti.
ORTALAMA EĞİTİM SÜRESİNİN EN YÜKSEK OLDUĞU İL: ANKARA
25 yaş ve üzeri nüfusun aldığı ortalama eğitim süresinin 2022 yılında en yüksek olduğu il 10,6 yıl ile Ankara olurken, bu ili sırasıyla İstanbul, Eskişehir, Kocaeli ve İzmir takip etti. Ortalama eğitim süresinin en düşük olduğu il ise 7,2 yıl ile Ağrı olurken, bu ili sırasıyla Şanlıurfa, Van, Muş ve Kastamonu’nun izlediği belirtildi.
ORTALAMA EĞİTİM SÜRESİNİN EN ÇOK ARTTIĞI İL: ŞIRNAK
25 yaş ve üzeri nüfusun aldığı ortalama eğitim süresinin 2011-2022 yılları arasında en yüksek artış gösterdiği ilk beş il yüzde 65,1 ile Şırnak, yüzde 53,9 ile Hakkâri, yüzde 51,9 ile Bingöl, yüzde 48,1 ile Muş ve yüzde 46,5 ile Van olarak belirlendi. En düşük artış gösteren ilk beş il ise yüzde 18,2 ile Ankara, yüzde 20,5 ile Tekirdağ, yüzde 20,8 ile Eskişehir, yüzde 21,5 ile İstanbul ve yüzde 21,6 ile Yalova olarak hesaplandığı gözlendi.
OKUMA YAZMA BİLEN ORANI YÜZDE 97,6
2008 yılında 6 yaş ve üzeri nüfusta okuma yazma bilenlerin oranı yüzde 91,8 iken, 2022 yılında bu oran yüzde 97,6 olarak hesaplanırken; 2008-2022 yılları arasında kadınlarda okuma yazma bilen oranı yüzde 86,9’dan yüzde 95,9’a, erkeklerde ise bu oran yüzde 96,7’den yüzde 99,3’e yükseliş gösterdi.
OKUMA YAZMA BİLEN ORANINDA ANTALYA ZİRVEDE
Okuma yazma bilen oranının 2022 yılında en yüksek olduğu il yüzde 99,0 ile Antalya olurken bu ili sırasıyla Çanakkale, İzmir, Muğla ve Denizli takip etti. Bu oranın en düşük olduğu il ise yüzde 93,6 ile Mardin olurken bu ili sırasıyla Şanlıurfa, Siirt, Ağrı ve Iğdır izledi.
OKUMA YAZMA BİLEN ORANININ EN FAZLA ARTTIĞI İL: ŞIRNAK
Okuma yazma bilen oranının 2008-2022 yılları arasında en yüksek puan artışı gösterdiği ilk beş il sırasıyla Şırnak, Hakkâri, Van, Siirt ve Muş oldu. En düşük artış gösteren ilk beş il ise sırasıyla Eskişehir, Ankara, Yalova, İstanbul ve Bilecik olarak gerçekleşti.
KADINLARIN OKUMA YAZMA ORANINDA İKİ İL ORTAK PAYDA SAHİBİ
Kadınlarda okuma yazma bilen oranının en yüksek olduğu iller yüzde 98,4 ile Antalya ve Çanakkale olurken bu illeri sırasıyla İzmir, Denizli ve Muğla takip etti. Bu oranın en düşük olduğu il ise yüzde 89,0 ile Mardin olurken bu ili sırasıyla Şanlıurfa, Ağrı, Siirt ve Iğdır izledi. Erkeklerde ise okuma yazma bilen oranı Türkiye genelinde iller arasında belirgin bir fark göstermedi.
Duygu TEKİN
