News
News
-Ek iş vaadi ile insanları kandıran yapılanmalara her geçen gün bir yenisi daha ekleniyor-
** Bir kişinin şikâyeti bir sonraki kişinin mağduriyetini önleyebilir **
Evden çalışmak isteyenlerin, ek gelir elde etme düşünce içinde olanların, çoğunlukla kadınların ve çocukların yer aldığı hedef kitlenin ‘ek iş vaadi’ ile güvenini kazanan, belirli miktarlarda topladıkları paralarla büyük çaptaki vurgunlara imza atan dolandırıcılar, dur durak bilmiyor. Konuyu gündemine taşıyarak vatandaşlara hitap eden Tüketici Konfederasyonu (TÜKONFED) Hukuk Komisyonu Üyesi Avukat Rabia Akbaba, Antalya ili içerisinde emsal nitelikli başvuruların bulunduğunu kaydetti. Ev hanımlarının evde çalıştığı için ev ekonomisine katkı sağlamak istediklerine dikkat çeken Akbaba, “Ev hanımları, hem çocuklarının bakımını sağlamak hem de oturduğu yerden para kazanma düşüncesi ile eş iş fikrini büyük bir kolaylık gibi düşünerek bu tarz ilanlara geri dönüş sağlıyorlar. Ancak karşımızdaki yapılanmalar, şebeke haline geldi” dedi.
VERGİ KAYDI YALANI DA DEVREDE
Oluşturulan şikayetlerin yüksek oranda olduğunu dile getiren Avukat Akbaba, “Bizim de Antalya içerisinde emsal nitelikli bir başvurumuz da var. Bize gelen kişi lise mezunu. ‘Aileme bir katkı sağlayayım’ düşüncesi ile hareket ediyor. İş vaadi ile kendisinden para istiyorlar. Bu işe öncelikle bir kapora gönderileceğini ifade ediyorlar. Bazı yerlerde bu tanım ‘malzeme parası’ olarak da geçiyor. ‘Siz bize malzeme parası gönderin. Biz size malzemeleri daha sonra kargo ile göndereceğiz. Siz daha sonra paketleme başlayacaksınız’ diyerek insanların güvenlerini kazanmaya çalışıyorlar. Sonrasında kendilerinden vergi kaydı açılması için ek ücret de isteniyor. Bu ve benzer sebeplerle tekrar ücret talebinde bulunulması halinde kişi, işkillenip avukata gitme gereği duyarak bizlere başvuru yapıyor” diye konuştu.
“OLAYI ANLATMAYA ÇEKİNİYORLAR”
Olayı mağdurun açısından da değerlendiren Avukat Akbaba, “Mağdur taraf, ‘Benden 2-3 defa para istediler. Hesap açmam gerekiyormuş. Vergi kaydı açtırmam gerekiyormuş. Baya ücret ödemem gerekiyormuş. Eğer istenilenleri yapmazsam hakkımda şikâyet yoluna gidilecekmiş’ şeklinde ifadeler kullanarak durumunu dile getirdi. Bu tip durumlarda aslında çok düşük meblağlar gibi görünen 300-500-700 TL şeklinde ifade edilen rakamlar insanların olayın peşin düşmesine de engel oluyor. Küçük miktarlardaki bu ödemeler sonrası yaşanan mağduriyeti çevrelerindeki insanlara anlatmayı çekinen kişiler, bu kişilere paraları yollayabiliyor. Paraları yolladıklarında karşı taraf haksız bir kazanç elde etmiş oluyor. Parayı gönderen kişiye herhangi bir şekilde iş sağlanmadığı gibi kendisinden de fazla fazla para çıkıyor” şeklinde konuştu.
“EKRAN GÖRÜNTÜSÜ ALMAYI UNUTMAYIN”
Kişilerin farkında olmadan bir nevi dolandırıldığını yineleyen Avukat Akbaba, şöyle devam etti; “Bazı durumlarda iletişimin kesilmesi ve hak aranmasının engellenmesi adına kişilerin sosyal medya hesapları da engellenebiliyor. Bu noktada kişilerin şüpheye düştükleri andan itibaren ekran görüntüleri almasında yarar var. Çünkü yazışmalar sırasında herhangi bir ekran resmi alındıysa, sayfanın adı vs. görünüyordur. Bu noktada IBAN bilgisinin önemini de hatırlatmakta yarar var. Çünkü yazışmalar sırasında para istendiğinde biliyorsunuz ki IBAN bilgisi gerekli oluyor. Artık bu noktadan sonra kişisel bilgilere girildiği için IBAN da paylaşılıp para gönderme olayı yaşandıysa, orada artık suç oluşuyor. İstenilen paranın da gönderilmesi halinde artık bir mağduriyet bir zarar doğmuş oluyor.”
“3. ŞAHISLAR DEVREYE GİRİYOR”
Salt yazışmanın olduğu, havalelerin yapılmadığı dosyalara da değinen Avukat Akbaba, şöyle devam etti; “Bu yazışmalarla herhangi bir para gönderimi olmazsa, şikayet edildiği takdirde herhangi bir zarar doğmadığı için kovuşturulmaya yer olmadığına dair karar çıkabilir. Ancak bir para gönderimi yapıldıysa, 50-100-150-200 TL gibi ücretler söz konusu ise para gönderilen banka hesabında kişinin ismi bulunur. Bir telefon üzerinden SMS ya da WhatsApp aracılığı ile yazışma gerçekleştiyse telefon bilgileri edinilebilir. Genellikle bir başkasının telefon numarasından başka bir kişinin hesabına para gönderimi yapılıyor.”
“TÜM SAHIŞLARI DOSYAYA EKLETİN”
Bu noktada, ‘Kimin hakkında şikayette bulunacağız?’ sorusunun devreye girdiğini dile getiren Avukat Akbaba, “Para gönderilen kişiye gönderim yapıldığı için ilk etapta parayı alan hesap sahibi için işle yapılması gerekiyor. Ayrıca telefonda yazıştıkları kişinin de ismini, soy ismini bilmiyorsa da onu da ‘Falanca numaralı kişi tarafından benimle iletişime geçildi’ diye bilgi eklemesi yapılabilir, bahsedilen kişi dosyaya eklenebilir. Ancak burada 1 lira ya da 10 lira ne kadar ücret alınırsa alınsın, şikâyet yoluna gidilmesi gerekiyor. Miktar küçük olduğu zaman kişiler şikâyette bulunmuyorlar. 100 kişiden 100 lira alsalar toplamda 1000 TL yapar. Burada bahsedilen çok daha büyük rakamlar da olabilir” ifadelerine yer verdi.
“BENİM ŞİKAYETİMDEN NE OLACAK?”
İstenilen rakamların sadece bir kişiden değil, binlerce kişiden alındığı zaman bu kişilerin şebekeye dönüştüğünün altını çizen Avukat Akbaba, “Mağdur insanlar ’50 lira, 100 liradan bir şey olmaz’ diye düşünmesinler. Bu şebekelerin çökertilmesi ve tespiti açısından mutlaka yargı yoluna gidilmesi gerekir. ‘Benim şikayetimden ne olacak?’ diye asla düşünülmesin. Bir kişinin şikayeti, bir sonraki kişinin mağduriyetini önleyebilir. Bu kişiler yargı önünde yargılanır. Gereken cezayı alırlar. Kaç kişi mağdur edildiyse. Ona göre bir yargılama yapılır” ifadelerini kaydetti.
“GÜVENİLİR YERLERDEN İSTEYİN”
Nasıl ki ‘Polis, Asker veya Savcı’ vatandaştan para talep etmiyorsa, iş veren konumundaki kişi ya da kişilerin de vatandaşlardan, işçi adayından para talep edemeyeceğine vurgu yapan Avukat Akbaba, “Sektörde bu şekilde bir para isteme olayı olmuyor. Kişiler bilinen bir çevrede iş imkânı bulurlarsa atacakları adım çok güvenli olur. Çünkü uzaktan paketleme işi veya boncuk işi gibi faaliyetleri kadınlar evde yapıyorlar. Ancak bilinmediği için sosyal medya üzerinden farklı bir dolandırıcılık yöntemi haline geliyor. Güvenilir işverenlerden iş alınması gerektiği ve bu firmanın gerekirse vergi kaydı var mı kontrol edilmeli. Çünkü telefon üzerinde iletişimde başka bir kişinin IBAN numarası verilebiliyor. Burada bir şüpheye düşülmesi gerekiyor. ‘Neden kendi hesabınızı kullanmıyorsunuz? Firmanızın adı nedir? Kurumsal mısınız?’ şeklinde sorular yöneltilmeli. Basit bir şirket bile olsa, firmanın adını söyleyebilir. Firma sahibinin adı öğrenilebilir. Sonuçta burada bir para gönderimi söz konusu olacak” dedi.
“KURUMSAL VE GÜVENİLİR FİRMALAR VAR”
Yapılan tüm konuşmaların ‘güven oluşturma’ maksatlı olduğunu ifade eden Avukat Akbaba, sözde işverenin işçi adayından güven amaçlı para istediğini söyledi. İşçi olarak çalışacak kişinin de karşı tarafa güven duyması gerektiğini dile getiren Avukat Akbaba, “Bu tipte çok fazla iş ilanı olduğu için insanların araştırıp, soruşturup etrafındaki kişilerden bilgi alıp ona göre bir adım atması gerekmektedir. Bu işin paketlemesini yapan kadınlar var. Bu işleri kurumsal ve güvenilir bir şekilde yapanlar da var. Sonuçta bu işi yapan ev hanımları, kazanç sağlayanları da göz ardı etmemek gerekiyor. Ancak bu durumu suiistimal ederek, kötü niyetli olarak kullananlar da var” diye konuştu.
“YAKIN ARKADAŞIM MAĞDUR OLDU”
Kendilerine başvuru yapan şahsın da savcılığa gitmediğini belirten Avukat Akbaba, “Kendisi ‘Şu anda olay için yeni bir girişimde bulunmayalım’ dedi. Biz Tüketici Derneği olarak, hizmete başlamak için bir para gönderdiği ve hizmet alamadığı için bir paranın iadesi şeklinde bir başvuruda bulunduk. Biz gerekli hukuki desteği sağladık. Bu şekilde çok fazla mağdur var. Hatta benzer bir durum yakın arkadaşlarımdan bir tanesinin başına geldi. 100 TL gönderdi. Daha sonra ‘Önemli değil’ dedi. Konunun üzerine düşmedi. Şikâyette bulunması gerektiğini söyledim ancak, ‘Uğraşmayayım, gerek yok’ diye düşündü. Mağdur kişiler yakınımızda bile olabiliyor. Binlerce kişi, belki yüzbinlerce kişi bu şekilde dolandırılıyor. Gönderilen meblağlar düşük oranda olduğu için olayın üzerine düşülmüyor. Kişiler bireysel olarak gidip başvuruda bulunabilir. Herhangi bir zarar doğduysa savcılığa gidip dekontunu ve yazışmaları ek yaparak mağduriyetini dile getirilebilir” şeklinde konuştu.
“TEHDİT VARSA CEZA KAÇINILMAZ”
Sözde işveren ve işçi adayı arasındaki geçen konuşmaların tehdit boyutuna gelmesi durumunda yapılması gerekenlere ilişkin bilgiler de veren Avukat Akbaba, şöyle konuştu; “Eğer ortada bir tehdit varsa o konuyla ilgili ayrıca şikâyette bulunabilirler. ‘Hakkınızda suç duyurusunda bulunacağız. Sizi avukata vereceğiz’ diye kişileri korkutuyorlar. Artık işin içine tehdit de girdiği için tehdit ve dolandırıcılık şeklinde suç duyurusunda bulunabilirler. Bu durumun karşı tarafa mutlaka bir cezası olur. Önemli olan karşı tarafın tespitidir. Orada telefon yazışmaları, banka hesapları kayıtlara geçeceği için bu kişiler mutlaka yargı önünde sorgulanacak. Duruşma sırasında kendilerine, ‘Siz herhangi bir hizmet vermeden veya iş sağlamadan ne amaçla bu kişilerle iletişime geçiyorsunuz?’ denilir. Bu sebeple söz konusu kişiler de mutlaka yargılanır ve ceza alır.”
Duygu TEKİN
