News
News
2008’den beri birçok ülkenin popüler uygulamaları arasında yerini alan yeni nesil konaklama hizmeti (ev otelciliği), evini veya evinin bir bölümünü kiraya vermek isteyenlerle buraları kiralamak isteyenleri bir internet platformu üzerinden bir araya getiren sistem olarak tercih edilmeyi sürdürüyor. Yeni nesil ev otelciliği ya da gayri resmi otelcilik/kısa süreli kiralama olarak da adlandırılan, evlerini kısa süreli (saatlik, günlük, haftalık, aylık) ev kiralama için tanıtıma çıkan insanların tanımına imkan sağlayan uygulama, dünyaya da paralel olarak ülkemizde de yaygınlaşmaya başladı.
“KRİMİNAL KİŞİLER RAHATLIKLA SAKLANIYOR”
Tapu ve Kadastro Emekli Müfettişi Hüseyin Ölmez, otel veya pansiyonlara göre daha ucuza ev ortamının rahatlığını sağlayan ve konaklamada kayıt tutulmayan bu uygulamaların, cebi yormayan imkanlar ve kayıt dışılığın verdiği cazibe nedeniyle tercih edilebilirlik ihtimalinin her geçen gün arttığına dikkat çekti. Ölmez, yaşanılan ekonomik sıkıntı nedeni ile gerek ev sahibinin gelir gereksinmesi, gerekse talep edenin ucuza tatil veya iş için konaklama yapması ve en önemlisi konaklamada herhangi bir kayıt tutulması nedeniyle, kriminal kişilerin saklanma ve saklanırken rahat konaklama imkanının doğduğuna vurgu yaptı.
KİRA BEDELİNDEN DAHA FAZLA GELİR İMKANI
Ölmez’in açıklamalarında şu ifadeler yer aldı; “Yaşadığımız mevsim nedeniyle; söz konusu uygulama özellikle tatil yörelerinde daha da yaygındır. Kira ücreti ev sahibi veya evdeki gerçek kiracı için cazip, tatil veya başka amaçla konaklama yapacak için ucuzdur. Büyük şehirlerde yükselen kira ücretleri nedeniyle de, birçok kiracı bu platform üzerinden, kullanmadığı bir veya fazla odasını bu şekilde kullanarak, bazen kira bedelinden fazla gelir elde etmektedir. Uygulamada herhangi bir kayıt tutulmadığı için; işlem miktarı hakkında bilgi vermek zordur.”
“ELDE EDİLEN GELİRLER VERGİ DIŞI KALIYOR”
Uygulamanın, ülkemizde yasal altyapısının oluşmaması nedeni ile ciddi problemlerin yaşanmaya başlandığını ifade eden Ölmez, “Vergi konusunda, sorumluluğu tamamen ev sahibindedir. Genellikle uygulama bildirim dışında olduğundan, bu şekilde elde edilen gelir de vergi dışında kalmaktadır. Bir diğer önemli husus ise; yabancıya satılan taşınmazların önemli bölümü, Kendi ülkelerinde kiraya verilmekte, kira ücreti o ülkede kalmakta, kira için gelen yabancı dönüşünde ise arkadaşının konutunda kaldığını beyan etmektedir. Burada hem vergi zararımız olduğu gibi; turizm gelirlerine de olumsuz etkisi olmaktadır” dedi.
“UYGULAMA TARTIŞMALARA NEDEN OLMAKTADIR”
Asıl önemli sorunu her açıdan kayıt dışında olan bu işlemlerde konaklama hizmeti alan veya alanların kimliğinin oluşturduğunu söyleyen Ölmez, “Kayıt tutulmadığı, güvenlik birimlerine haber verilmediği, bu nedenle de denetim olmadığı için pek çok suçlu bu konaklama hizmetini tercih etmektedir. Ayrıca; uygulama apartman yaşamlarında olumsuz gelişmelere, tartışmalara neden olmaktadır. Doğaldır ki hiçbir apartman sakini, küçük de olsa konaklama hizmeti veren ve hiç tanımadığı konaklayanlarla aynı binada yaşamak istemez” diye konuştu.
“GELENEKSEL AİLE YAPIMIZ DURUMU YARGILIYOR”
Özellikle saatlik uygulamaların pek çok yasa dışı olaya zemin hazırladığını dile getiren Ölmez, “Yapılan şikayetler sonucu, oluşan baskıların etkisi ile yaşanan tatsız hadiseler kamuoyuna duyurulmaktadır. Kayıt dışılığın yanı sıra, geleneksel aile yapımız; yaşadığımız apartman, site hatta mahallemizde, benzeri şekilde hizmet veren konutların olmasını yargılamakta, o taşınmazların, bina ve kira değerinin düşmesine neden olmaktadır” şeklinde konuştu.
“GÜNÜ BİRLİK KİRALAMA YASA DIŞIDIR”
Konuyu Kat Mülkiyeti Yasası ve Borçlar Yasası açısından da değerlendiren Ölmez, şunları kaydetti; “Kat Mülkiyeti açısından, konut sahibinin, benzeri kiralamayı yapması ‘özellikle apartman ve sitelerde’ kiralama hakkı olarak değerlendirilemez. Çünkü konut bu uygulama ile ticari alana dönüşmektedir. Yasamızda bu tip konutlar; yurt, pansiyon gibi işyeri olarak görülmektedir. Bu durumda ise; iş yeri açma ve çalışma ruhsatı alma zorunluluğu vardır. Ruhsat alınabilmenin, konutun bağımsız bölümün bu şekilde kullanılmasının en önemli koşulu da, yönetim planında benzeri kiralama yasaklanmamış ise, günü birlik kiralamanın kat malikleri tarafından oy birliği ile kabul edilmesi gerekir. Özetle yönetim planı değişikliği yapılmadan, herhangi bir bağımsız bölümde günü birlik kiralama yasa dışıdır.”
“VERGİ ÖDEMEDEN KAZANÇ ELDE EDİLİYOR”
Konuyu kiracılar için Borçlar Kanunu açısından da ele alan Ölmez, şöyle devam etti; “Mevcut genel koşulların yanında, kiralayanın da açık izni gerekir. Bazı bölgelerde kira bedellerinden şikâyet edenlerin günü birlik kiralama ile ödediği kira bedelinden fazla gelir elde ettiği, asıl mülk sahibi vergi öderken, günü birlik kiraya verenin vergi ödemeden kazanç elde ettiği bilinmektedir. Üzerinde ehemmiyetle durduğumuz Kat Mülkiyeti Kanunu’na göre şartlar yerine getirilmezse, ruhsatsız işletme kabul edilip, taşınmaz mühürlenir ve para cezasına hükmedilir.”
“GÜVENLİK AÇISINDAN CİDDİ RİSKLER TAŞIMAKTADIR”
Kimlik Bildirme Yasası’nın konunun en önemli basamaklardan birisini oluşturduğunun bilgisini veren Ölmez, “1774 Sayılı Kimlik Bildirme Yasası gereği, evde kalan herkesin günü gününe anlık olarak kolluk kuvvetlerine bildirilmesi zorunludur. Bu işlemde genellikle yapılmamakta, güvenlik açısından ciddi riskler taşımaktadır. Sonuç olarak dünyaya paralel olarak ülkemizde de, yeni nesil konaklama ‘günü birlik kiralama’ yaygınlaşarak sürmektedir. Bir başka ifadeyle fiili durum, yasal durumu aşmaktadır” ifadelerine yer verdi.
“GÜVENLİK AÇISINDAN RİSKLERİN KALDIRILMASI GEREKİR”
Çözüm önerilerine de değinen Ölmez, şu maddelere vurgu yaptı; “İnsanlarımızın gereksinmeleri; fiili olarak yaşanılan durum göz önüne alınarak; bu faaliyetlerin yasal sınırlar içine alınmasıyla; yaşam alanlarındaki ‘apartmanlar, siteler’ huzursuzluğun giderilmesi vergi ve döviz kaybının engellenmesi; asıl önemlisi güvenlik açısından risklerin kaldırılması gerekmektedir. Bunun için, günü birlik kiraya vereceklerden; mutlaka kat maliklerinin ve ilk kiraya verenin olurunun alınması; günü birlik kira işlemini online ortamda bir sisteme bağlayarak, sistem de hem günü birlik kiracının kimlik bilgilerinin yer aması hem de bu bilgilerin kolluk birimlerine iletilmesi; elde edilen gelirin de kayıt altına alınarak, düşük bir oranda vergilendirilmesini önermekteyim.”
Haber: Duygu TEKİN
